Home » Overprikkeling, hoe ga ik ermee om?

Overprikkeling, hoe ga ik ermee om?

Geplaatst op 10 februari 2022, 10:28 uur door de redactie

Mijn naam is Ruben. Ik ben 27 jaar oud en afgestudeerd als Toegepast Psycholoog. Toen ik 19 jaar was kwam ik in mijn eerste, grootste en belangrijkste levensfase tot nu toe terecht. Met enige regelmaat schrijft Ruben een blog voor Capido vanuit zijn expertise.

Persoonlijk vind ik december altijd een behoorlijk beladen maand en ben ik ook weer blij als deze achter ons ligt. Dit heeft onder andere te maken met de hoeveelheid prikkels die kerst en oud en nieuw met zich meebrengen. Yentl schreef in haar blog al over overprikkeling in relatie tot haar ADHD en wat dit voor haar betekent. Het kan een uitdaging zijn met overprikkeling om te gaan, laat staan om het te begrijpen. In deze blog leg ik je daarom uit wat het precies inhoudt en hoe je hiermee om kunt gaan zodat jij altijd in controle bent. Natuurlijk kijken we samen ook naar wat dit betekent voor jouw date leven en hoe je hiermee om kunt gaan.

Overprikkeling in een notendop

Een prikkel is één stukje informatie die via een van je zintuigen binnenkomt en naar je hersenen wordt getransporteerd voor verwerking. Die informatie kan van alles zijn, bijvoorbeeld warmte, een kleur, een vorm, een gevoel of een toeterende auto. Je kunt je voorstellen dat dit betekent dat je ongelooflijk veel prikkels tot je krijgt en moet verwerken. Omdat dit veel energie kost heeft je lichaam een aantal trucjes bedacht om dit zo proces zo efficiënt mogelijk te maken. Tussen het transport van een prikkel van je zintuigen naar je hersenen is een filter geplaatst en die bepaalt of een prikkel wel of niet de moeite waard is om te verwerken. 

Bij bijvoorbeeld mensen met hoogsensitiviteit, ADHD of autisme werkt dit filter minder goed. Dit betekent dat er veel meer prikkels in de hersenen komen dan bij iemand ie dat niet heeft. Dit kan zorgen voor vermoeidheid, concentratieproblemen of intense emoties. Ook een teveel aan nieuwe prikkels kunnen zorgen voor een overbelasting op je filter omdat er dan weinig prikkels uitgefilterd worden. Op korte termijn kan dit betekenen dat je oververmoeid raakt en meer tijd nodig hebt om uit te rusten, maar op langere termijn kan dit betekenen dat je tegen een burn-out loopt zoals Yentl in haar blog beschrijft. 

In de huidige prestatiegerichte maatschappij kan het een grote uitdaging zijn om met overprikkeling om te gaan. Met de komst van de mobiele telefoon en sociale media is het een makkie om snel aan veel prikkels te komen. Daarom vraag je je vast af hoe jij hier het beste mee om te gaan. Ik deel 3 globale tips met je die jij zelf kunt gebruiken om overprikkeling te reguleren of voor te zijn. 

1. Leer te rusten en tijd te nemen voor verwerking
Overprikkeling los je eigenlijk maar op twee manieren op: óf je voorkomt een teveel aan prikkels door bijvoorbeeld regelmatig rust te nemen van nieuwe en intense prikkels, óf je neemt de tijd om een overload aan prikkels te verwerken. Je ‘afsluiten’ voor prikkels is eenmaal niet mogelijk (én niet wenselijk): dat is net zoiets als proberen niet na te denken, is dat je weleens gelukt? Ontdek voor jezelf hoe jij prikkels fijn verwerkt, heb je bijvoorbeeld veel slaap nodig of ga je goed op een dagelijkse wandeling? Dit zijn vormen van rust en verwerking die je helpen om alle indrukken die je op een dag hebt opgedaan een plek te geven.  

2. Leer jezelf kennen zoals je bent
Ik kan schrijven wat ik wil, uiteindelijk ben jij degene die jezelf het beste kent en dus ook het beste weet wat voor jou overprikkeling betekent. Waar de een gevoelig is voor geluid en drukte, heeft de ander dit misschien weer meer bij kleur en emotionele gesprekken. Jij weet dus ook het beste wat voor jou géén overprikkeling betekent en waar je tot rust komt. Maak gebruik van je kennis en durf keuzes te maken die passen bij jouw prikkelverwerking in plaats van die van anderen. 

3. Wees je bewust van nieuwe prikkels
Nu je weet dat nieuwe prikkels voor jouw systeem sneller overprikkeling geven kan je van deze kennis gebruik maken. Plan bijvoorbeeld na een druk weekend wat meer rust in tijdens de nieuwe week of het volgende weekend. Tijdelijke overprikkeling is niet erg en kan geen kwaad als je ergens maar de tijd kan nemen voor rust, jezelf en ontspanning. 

Overprikkeling & daten

Nu weet je ook dat daten valt onder het kopje ‘nieuwe prikkels’. Dat betekent dat daten zeker ook intensief kan zijn! Met bovenstaande tips kan jij ervoor zorgen dat je én leuk kan daten én met overprikkeling kan omgaan. Beperk bijvoorbeeld je nieuwe prikkels door een eerste date niet te lang te laten duren of plaats te laten vinden op een plek die jullie allebei al kennen. Als het daten goed gaat kan je dit samen steeds een beetje uitbouwen. Toch overprikkeld geraakt? Dan weet je dat je gewoon wat tijd nodig hebt om te verwerken en dat het daarna altijd weer goed is!